Көптілділік — полимәдениетті тұлғаны қалыптастырудың негізі

Әр біреудің тілін, өнерін білген кісі

соныменен бірдейлік дағуасына кіреді,

аса арсыздана жалынбайды.Абай Құнанбайұлы

Нарықтық экономика еңбек нарығында бәсекеге қабілетті мамандарды қажет ететіні белгілі. Бұл оқу орындарының барлық салаларына жаңа талап, жаңа міндет, жаңа мақсаттар жүктейді. Осыған орай білім беру жүйесінде оқытушыларға қойылатын басты талаптардың бірі — өмірден өз орнын таңдай алатын, өзара қарым-қатынаста өзін еркін ұстап, кез-келген ортаға тез бейімделетін, белгілі бір ғылым саласынан білімі мен білігін көрсете алатын, өз ойы мен пікірін айта білетін полимәдениетті жеке тұлға қалыптастырып, бәсекеге қабілетті маман тәрбиелеу.

Президент Республики Казахстан Н.А. Назарбаев на 12 сессии Ассамблеи народа Казахстана отметил: «Новое поколение казахстанцев должно быть по меньшей мере трехъязычным, свободно владеть казахским, русским и английским языками», отмечая, что в Европе среди выпускников школ и студентов давно стало нормой непринужденное общение на нескольких языках. Знание не менее трех языков является требованием времени.

Приоритетность государственного языка — основа полилингвального образования в Казахстане. Конституция Республики Казахстан закрепляет приоритетность казахского языка как основы полилингвального образования. Оно возникает из необходимости гармоничного взаимодействия родного языка, который определяет национальную принадлежность людей и других языков, в данном случае русского и иностранного /английского/ языков. Как гласит восточная мудрость: «Знание родного языка — ключ к сердцу народа». Великий Магжан говорил: «В языке нации, как в зеркале, отражаются его земля, история, быт, нравы и характер, если пошел на убыль язык нации — значит она стала вымирать».

В процессе коренной модернизации системы образования ведущее место принадлежит и иностранным языкам. Наряду с родным языком они призваны обеспечить формирование гармоничного овладения трехъязычием.

Все народы и культуры мира сейчас стали намного ближе друг другу и желают полноценного общения. И такую роль в Казахстане играет русский язык. Русский язык как один из ключевых факторов формирования позитивного восприятия Казахстана в мировом сообществе продолжает быть средством межнационального общения между народами нашей Республики, инструментом диалога в международных организациях. Русский язык один из официальных языков ООН.

Приобщение к иноязычной культуре, постижения ее самобытности, осмысление ее культурного вклада в общий фонд духовных ценностей становится сегодня краеугольным камнем духовно-нравственного воспитания.

Составной и неотъемлемой частью учебно-воспитательного процесса в колледже является работа по формированию поликультурной личности, владеющей несколькими языками и способной легко интегрироваться в культуру других народов.

Көптілді білім беру — көпқырлы мәселе. Оның әр міндетін әр қырынан карастыру біздің колледж ұжымының алдында тұрған басты міндеттердің бірі. Осы мәселені шешу мақсатында колледжде полилингвалды «Мирас» орталығы ашылды. Орталықтың негізгі мақсаты — көптілді және көпмәдениетті құзыреттілікті игерген жеке тұлғаны тәрбиелеп, полимәдениетті маман қалыптастыру. Орталыққа үш әдістемелік бірлестіктің оқытушылары жұмылдырылған, яғни қазақ тілі мен әдебиеті, орыс тілі мен әдебиеті және ағылшын тілі. Барлығы 27 оқытушы жұмыс істейді. Орталықтың қызметін ғылыми негізде ұйымдастыру үшін оқытушылар арасынан шығармашылық топтар құрылды. Шығармашылық топтардың негізгі жұмыс жасау бағыттары берілген.

«Мирас» орталығының жұмысы кәсіптік білім беру стандарты мен Қазақстан Республикасының тәрбие концепциясына сәйкес құрылған жалпы колледждік жұмыс жоспарымен жүргізіледі. Орталық оқытушыларының шеберліктерінің арқасында оқушылар республикалық, облыстық, қалалық деңгейде өткізілетін әр түрлі сайыстар мен байқауларға үнемі қатысып, жүлделі орындарға ие болып келеді. 2009 жылы Колякина Дарья «Мемлекеттік тіл — менің тілім» атты қалалық байқауына қатысып 1-орынды иеленді. Сейтжанова Жанна «Тіл — барлық білімнің кілті» атты қалалық байқаудан 1-орын, облыстық байқаудан 2-орынды иеленді. 2010-2011 оқу жылы Самаратов Азат Мағжан Жұмабаев шығармашылығы бойынша аудармашылар қалалық байқауына қатысып, «Пайғамбар» өлеңінің ағылшын тілде аударма нұсқасын жасап, белсене қатысқаны үшін грамотамен марапатталды. Радионова Мария «Мемлекеттік тіл — менің тілім» атты қалалық байқауына қатысып 1-орынды иеленді. Власова Марина Мағжан оқуларына белсене қатысқаны үшін грамотамен марапатталды. Мусина Алтынай қалалық және облыстық О. Бөкеев оқуларына қатысып 1 — орынға ие болды. Мұхаметжанов Жанат, Құсайынов Руслан «Толеранттық, халық бірлігінің Абай шығармаларында алған орны» тақырыбымен қалалық байқауға қатысып, белсенді қатысқандары үшін грамотамен марапатталды.

Қазақстан Республикасының тіл саясатын жүзеге асыру, тілді меңгеруге деген қызығушылықты ынталандыру, жан-жақты дамыған, бәсекеге қабілетті тұлға тәрбиелеу, үш тілді — қазақ, орыс және ағылшын тілдердін жетік меңгерген қабілетті жастарды анықтау және қолдау мақсатында облысымызда жыл сайын «Тілдердің үш тұғырлығы» мәдени жобасының аясында «Тілдарын» олимпиадасы өткізіліп тұрады. Біздің колледж оқушылары осы олипмпиадаға үштілде сөйлей білетін 30 оқушының арасынан байқауларға белсене қатысып, жоғары нәтижелерге ие болып келеді. 2008 жылы оқушымыз Шарипов Асқар бас жүлде — Гран-при, Құрмашева Майра ІІ жүлделі орынға ие болса, 2010 жылы Рахимова А. ІІ орынды, Елеусизова Ж. ІІІ орында жеңіп алды. Әрине, бұл оқытушылар мен оқушылардың бірлескен шығармашылық ізденістерінің нәтижесінің көрінісі екені сөзсіз.

Жыл сайын өтіп тұратын дәстүрлі республикалық педагогикалық «Дарынды балаларға — талантты ұстаз» олимпиадасына қатысып оқушыларымыздың 5 жыл қатарынан жүлделі орныға ие болуларының өзі оларды үш тілде даярлап, іскерлікпен, ұйымшылдықпен ұйымдастыра білген орталық мүшелерінің және оқушылардың қажырлы еңбектерінің арқасында екені даусыз. 2006 жылы ІІІ орынды, 2007 жылы ІІ орынды, 2008 жылы І орынды, 2009 жылы І орынды, 2010жылы ІІ орынды иеленді.

Центром разрабатываются и проходят апробацию программа полилингвального образования, вариативные профессионально-ориентированные рабочие программы, которые по своему содержанию, лексическому материалу и терминологии соответствуют той специальности, для которой они разрабатывались. Знание сразу трех языков дает преподавателям и учащимся возможность получать систематические сведения о мире, ибо в языке заложено видение мира, его осмысление и оценка, то есть отношение к нему.

Развивая речь учащихся, мы развиваем личность с лингвистическим сознанием. Учащиеся в повседневной учебной деятельности, реализуя свои знания на уроках казахского, русского и английского языков, работают над текстами разных жанров: резюме, реклама, эссе, аннотация к тексту и мини-проекты. Владение трехъязычием позволяет учащимся глубже изучать всемирную историю, казахскую и зарубежную литературу, знакомиться с культурными ценностями других народов. Стало традицией проводить учебно-воспитательные мероприятия на трех языках.

На базе полилингвального центра в рамках международного сотрудничества проводятся Интернет-конференции с участием вице-президента международной академии Александра Богданова. Такие встречи дают возможность обменяться информацией с представителями образовательных структур городов Украины, России, Казахстана, задать вопросы по проблемам реализации полиязычного образования. Для учащихся неязыковых дисциплин проводятся обучающие семинары по изучению казахского и английского языков с использованием лингвотренажера EN-101. Это стимулирует преподавателей использовать трехъязычие в контексте преподаваемого ими предмета. В рамках реализации концепции многоязычного образования преподаватели колледжа в сотрудничестве с республиканским центром «Дарын» разработали систему введения казахского языка в языковой тренажер EN-101. Лингвотренажер расширяет творческие возможности учащихся, позволяет внедрять новые методики, активно вовлекать их в процесс обучения, тем самым, повышая его эффективность.

Колледж оқытушылары ЕN-101 бағдарламасын лингвистикалық дарынды оқушыларды анықтау мақсатында қолданады. ЕN-101 лингвотренажёрының «Kids» бағдарламасын қолдана отыра, «Полиглот-2010» WEB-олимпиадасы өтті. WEB-олимпиадада оқушылар белгілі бір уақыт аралығында суретті аудированиені тыңдап, лексикалық сөздікті естеріне сақтауы керек (испан тілінде музыкалық аспаптар, қытай тілінде ас үй жабдықтары, латыш тілінде компьютер бөлшектері берілген). Кейін берілген уақыт ішінде тесттен өтеді (айтылған сөзді суреттен тауып көрсету керек). Бұл олимпиадаға 25 оқушы қатысты. WEB-олимпиада барысында оқушылардың лингвистикалық бейімділік деңгейлері, Интернет-қорымен жұмыс істей алу шеберліктері анықталды және оқушылардың тілдерді оқуға қызығушылықтарын оятуға септігін тигізді.

2009-2010 оқу жылында «Мирас» полилингвалды орталық аясында «Көптілді тұлғаны қалыптастыру негіздері» атты колледж және кәсіби лицей оқытушылары мен оқушыларына арналған оқыту семинары ұйымдастырылып өткізілді. Семинарда «Наурыз — көктем мен жаңару мерекесі» атты кіріктірілген сабаққа және Ұлы Жеңістің 65 жылдығына арналған «Книга памяти» атты сыныптан тыс іс шараға оқушылар белсене қатысты.

Стремление к трехъязычному образованию является самым перспективным и полностью соответствует тенденции в странах Европейского союза. Изучение нескольких языков поможет интеграции Казахстана в экономическую и культурную сферы мирового сообщества. Существует очень мудрое и актуальное в настоящее время изречение: чем на большем количестве языков вы говорите, тем больше раз вы человек. Владея языками, люди способны понимать друг друга, сотрудничать и взаимодействовать.

Көптілділік — заман талабы. Бір халықтың мәдениетін басқаларымен салыстыру арқылы ғана, әлем суретін әр алуан әрі тұтас көруге мүмкіндік беретін ұлттық мәдениеттің барлық ерекшеліктерін және құндылықтарын сезінуге болады.

Источник: СК ИПК ППК